KONTAKT * PLAN DOJAZDU

Z historii krakowskiego szpitala wojskowego

5 Wojskowy Szpital Kliniczny z Polikliniką w Krakowie istnieje już ponad osiemdziesiąt pięć lat. W listopadzie 2003 roku, minęła 85 rocznica przejęcia Szpitala przez odrodzone Wojsko Polskie z rąk Austriaków już w niepodległej Polsce. Szpital jest jedyną instytucja wojskową działającą bez przerwy przez minione lata w Krakowie.

Historia krakowskiego szpitalnictwa wojskowego sięga roku 1846, kiedy to Austriacy zajmując w Krakowie Zamek Królewski na Wawelu, we wschodnim jego skrzydle rozmieścili 15-ty Garnizonowy Szpital Wojskowy. Tak ulokowany Szpital funkcjonował do lipca 1911 roku.

W 1905 roku austriackie władze wojskowe, ze składek społeczeństwa krakowskiego przystąpiły do budowy nowego zespołu obiektów szpitala wojskowego na ówczesnych obrzeżach miasta, a przy obecnej ulicy Wrocławskiej. Budynki szpitalne powstały w latach 1907 - 1911 według projektu austriackiego inżyniera wojskowego Maksymiliana Hoffmana do dziś tworzą układ wolnostojących budynków w otoczeniu parkowym, zgodny z ówcześnie stosowanymi rozwiązaniami.
W 1911 roku, z pomieszczeń wawelskich do nowo wybudowanych obiektów pawilonowych przeniesiono tu 15-ty Garnizonowy Szpital Wojskowy.

Poszczególne elementy zabudowań szpitalnych zachowały zasadniczo swój pierwotny kształt brył, a także stylowy wystrój elewacji oraz już tylko częściowo stolarkę okienną i drzwiową. Elewacje, o zróżnicowanym stopniu występowania elementów zdobniczych, utrzymane są w secesyjnych, stylowych formach wiedeńskiego Jugendstilu.

Jednym z wydarzeń z okresu funkcjonowania austriackiego 15-tego Garnizonowego Szpitala Wojskowego, jest pobyt i śmierć Georga Trakla, pisarza i poety, żołnierza armii austriackiej w stopniu porucznika, z zawodu aptekarza, pełniącego służbę w kolumnie sanitarnej. Georg Trakl zmarł w szpitalu w nocy z 3 na 4 listopada 1914 roku.

Na terenie Klinicznego Oddziału Psychiatrycznego naszego szpitala, mieści się izba pamięci tego pisarza i poety.

W 1917 roku, w trakcie działań wojennych, obiekty szpitala uległy nieznacznemu zniszczeniu. Przez cały czas trwania I wojny światowej, w szpitalu leczono rannych i chorych, głównie żołnierzy armii austriackiej oraz armii niemieckiej i żołnierzy Legionów Polskich.

Po odzyskaniu w listopadzie 1918 roku, przez Polskę niepodległości utworzono pięć Okręgów Generalnych, a wśród nich Okręg Generalny Kraków. Pierwszy dowódca Okręgu Generalnego Kraków - generał Emil Gołogórski, w listopadzie 1918 roku, wydał rozkaz o utworzeniu na bazie poaustriackiego szpitala garnizonowego Wojskowego Szpitala Okręgowego na 700 łóżek. W strukturze organizacyjnej szpitala znalazły się oddziały: chorób wewnętrznych, chirurgiczny, oczny, nerwowy, uszny, zakaźny, skórno-weneryczny, ginekologiczny, pracownie dentystyczna, rentgenologiczna, bakteriologiczna oraz zakład fizykoterapii, apteka, prosektorium, a także krwiodawstwo. Utworzono również oddzielny tak zwany pawilon oficerski z 40 łóżkami chirurgicznymi i 40 łóżkami chorób wewnętrznych. Komendantem tego pierwszego w Krakowie polskiego szpitala wojskowego został Polak - oficer byłej armii austriackiej - ppłk dr med. Ignacy Zieliński, awansowany w czerwcu 1919 roku do stopnia generała brygady. Był to w historii szpitala jedyny Komendant w stopniu generała. Funkcję Komendanta pełnił do czerwca 1920 roku. Zmarł w Krakowie w 1955 roku. Załogę szpitala stanowili lekarze oficerowie wywodzący się z Legionów Polskich oraz z byłych armii zaborczych. Byli to w większości absolwenci wydziałów lekarskich Uniwersytetów Jagiellońskiego, Lwowskiego i Wileńskiego.

Na przełomie lat 1920-1921, Okręgowy Szpital Wojskowy w Krakowie liczył 1369 łóżek. 30 osób stanowiło personel lekarski. Statystycznie na jednego lekarza przypadało 45 podopiecznych. Po zakończeniu wojny polsko-sowieckiej szpital zabezpieczał potrzeby leczniczo-sanatoryjne jednostek Garnizonu Kraków, a w poważniejszych schorzeniach wspierał pomocą istniejące na terenie Okręgu Generalnego Kraków wojskowe szpitale rejonowe w garnizonach: Nowy Sącz, Rzeszów, Sanok, Tranów, Wadowice, Zakopane, Rajcza, Sucha, Dębica, Bielsko, Cieszyn, Dziedzice i Bochnia oraz cztery mniejsze szpitale wojskowe w Krakowie, w tym Wojskowy Szpital Zakaźny i Wojskowy Szpital Obozu Internowanych w Krakowie-Dąbiu.

Po zakończeniu wojny polsko-sowieckiej, w ramach demobilizacji Wojska Polskiego w sierpniu 1921 roku, dowódca powołanego przez Ministra Spraw Wewnętrznych Dowództwa Okręgu Korpusu V w Krakowie gen. dyw. Aleksander Ośliński podjął decyzję o zmniejszeniu liczby łóżek w szpitalu do 600 oraz o likwidacji wspomnianych wyżej czterech mniejszych szpitali w Krakowie.

Od momentu odzyskania przez Polskę niepodległości, aż do wybuchu II wojny światowej, załoga szpitala uczestniczyła w wielu akcjach i zbiórkach środków finansowych na cele patriotyczne, społeczne i charytatywne. Pracownicy szpitala ofiarowali zebrane środki pieniężne między innymi na fundusz Obrony Narodowej, fundusz sprowadzenia zwłok Henryka Sienkiewicza do kraju, na sieroty po poległych żołnierzach i wiele innych akcji.

Od maja 1939 roku, aż do wybuchu II wojny światowej, Komendantem szpitala był ppłk lek. med. Marian Dietrich, który następnie w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie pełnił obowiązki lekarza w oddziałach polskich w Palestynie oraz Szefa Służby Zdrowia II Korpusu Polskiego we Włoszech. W 1964 roku awansowany do stopnia generała brygady, zmarł w Londynie w 1982 roku.

W obliczu zagrożenia ze strony hitlerowskich Niemiec, z chwilą zarządzenia w marcu 1939 roku częściowej mobilizacji w Wojsku Polskim i przystąpieniu do formowania Armii "Kraków", a od lipca Armii "Karpaty", szpital rozpoczął realizację swoich planów mobilizacyjnych organizując na bazie Zespołu Kadry Zapasowej szpitale polowe, które w końcu sierpnia i na początku września 1939 roku rozwijały się na kierunkach działania wspomnianych armii. Ze względu na panującą trudną i skomplikowaną sytuację militarną nie dochodziło do rozwinięcia w całości tych szpitali. Kadra i personel 5 Wojskowego Szpitala Okręgowego, w obliczu zbliżania się do Krakowa wojsk 14 Armii Wehrmachtu w dniach 3 i 4 września ewakuuje się z Krakowa środkami pływającymi rzeką Wisłą w kierunku Sandomierza. W rejonie Sandomierza doszło do częściowego zbombardowania transportu przez lotnictwo niemieckie. Dalsza ewakuacja szpitala odbywała się transportem samochodowym. W dniu 20 września załoga szpitala dotarła w rejon Lublina. W związku z zaprzestaniem prowadzenia działań wojennych przez Armię "Kraków" w obliczu dwóch agresorów (Niemiec i Związku Radzieckiego), szpital został rozwiązany. Część załogi przedostała się wraz z Komendantem Dietrichem do Rumunii i na Węgry, działając później w Polskich Siłach Zbrojnych na Bliskim Wschodzie i w Europie Zachodniej. Część z nich wróciła później do kraju działając w konspiracji lub za zgodą władz niemieckich organizując pomoc dla wielu rannych, nie tylko polskich żołnierzy.

Wielu oficerów z załogi krakowskiego szpitala wojskowego dostało się do niewoli niemieckiej. Tragiczny los spotkał około 60 oficerów - lekarzy służby stałej i powołanych z rezerwy do tego szpitala, którzy po 17 września dostali się do niewoli sowieckiej. Jako jeńcy obozu w Kozielsku i Starobielsku zostali zamordowani wiosną 1940 roku przez NKWD w Katyniu i Charkowie.
Wśród pomordowanych przez NKWD w 1940 roku byli: płk Kazimierz Bartoszewski - farmaceuta, por. Roman Bethge - farmaceuta, kpt. Roman Białek - internista, por. Józef Bulaga - internista, ppor. Sylwester Burzych - internista, por. Kazimierz Błażejczyk -farmaceuta, ppłk Aleksander Cybulski - internista, mjr Emil Cyran - internista, ppłk Zbigniew Czarnek - internista, mjr Kazimierz Dadaj - pediatra, por. Bernard Edelman - internista, mjr Jan Fali - internista, por. Franciszek Gawroński - ginekolog, ppor. Salomon Goldstein - internista, płk Emil Grzeszczyński - internista, kpt. Antoni Gwardian - administracja, por. Stanisław Komar - administracja, mjr Mieczysław Kosiński - chirurg, mjr Stefan Krudowski - neurolog, por. Stanisław Kiełczyński - pediatra, kpt. Rudolf Kochtoeffel - internista, kpt. Adam Lukas - administracja, por. Antoni Ledwoch - internista, kpt. Władysław Lipszyc-Lipski - administracja, ppor. Kazmierz Leydo - internista, płk Jerzy Lesisz - internista, kpt. Dawid Lehrhaft - internista, płk Adam Maciąg - internista-ginekolog, kpt. Stanisław Mirecki - internista, ppłk Zbigniew Marynowski - internista, por. Józef Mozdynowicz - internista, płk Jerzy Nadolski - ginekolog-internista, płk Jan Nelken - psychiatra, kpt. Mieczysław Ossowski - internista, mjr Stefan Pieńkowski - profesor-psychiatra-neurolog, por. Mieczysław Pajkel - ginekolog, kpt. Stanisław Ptak - internista, kpt. Manswet Pyrka - stomatolog, por. Antoni Przeworski - chirurg, por. Stefan Ryglicki - neurolog, por. Karol Reich - psychiatra, por. Bolesław Sikor-ski - internista, ppor. Szymon Schimel - internista, por. Stanisław Sołtysik - internista, kpt. Ludwik Szymański - internista, kpt. Zygmunt Szantroch - profesor-internista, por. Bolesław Szwajkowski - farmaceuta, kpt. Aleksander Ślączka - psychiatra-neurolog, mjr Władysław Woliński -internista.

Wspomniani oficerowie pracowali w różnych okresach w 5 Wojskowym Szpitalu Okręgowym w Krakowie, bądź byli wcieleni do Zespołu Kadry Zapasowej Szpitala bezpośrednio przed wybuchem II wojny światowej.

Na początku lat dziewięćdziesiątych, obecna załoga szpitala upamiętniła czternastu z zamordowanych lekarzy szpitala umieszczeniem imiennych tabliczek w ścianie pamięci krakowskiego Kościoła Garnizonowego pod wezwaniem św. Agnieszki.

7 września 1939 roku, obiekty szpitala przy ul. Wrocławskiej zaczęła zajmować służba zdrowia niemieckiego Wehrmachtu, organizując tu Wojskowy Szpital Niemiecki, który funkcjonował w takiej formie do czasu opuszczenia przez Niemców Krakowa - to jest do stycznia 1945 roku.

Po zakończeniu działań wojennych w południowej Polsce i przystąpieniu na początku lutego 1945 roku do organizowania Okręgu Wojskowego Kraków, 7 lutego 1945 roku, Naczelny Dowódca Wojska Polskiego generał Michał Rola-Żymierski rozkazuje zorganizowanie w każdym okręgu Wojskowego Szpitala Okręgowego. Na mocy tego rozkazu oraz rozkazu Dowódcy Okręgu Wojskowego Kraków gen. bryg. Juliana Skokowskiego podjęto organizację 5 Wojskowego Szpitala Okręgowego w Krakowie na 600 łóżek.

Opuszczone przez Niemców w styczniu 1945 roku obiekty szpitala przy ul. Wrocławskiej zajęła służba zdrowia Armii Czerwonej. W wyniku takiej sytuacji na bazę organizacyjną 5 Wojskowego Szpitala Okręgowego zajęto byłą Lecznicę Związkową przy ul. Garncarskiej w Krakowie. W jej pomieszczeniach szpital funkcjonował do listopada 1945 roku, kiedy to przeniesiony został do przedwojennych obiektów szpitalnych przy ulicy Wrocławskiej.

Po zakończeniu II wojny światowej, pierwszym Komendantem nowo zorganizowanego Wojskowego Szpitala Okręgowego został kpt. lek. med. Aleksander Zawadzki, który pełnił obowiązki do września 1945 roku.

W maju 1946 roku, szpital posiadał następującą strukturę organizacyjną: Komenda i administracja, dwa oddziały wewnętrzne, oddział chirurgiczny, oddział oczno - uszny, oddział skórno-weneryczny, oddział nerwowy, oddział dziecięcy, oddział ginekologiczny i oddział zakaźny. Gabinety: radiologiczny, fizykoterapii oraz laboratorium, aptekę, pralnię i pluton gospodarczy.
W listopadzie 1946 roku, szpital otrzymał nową nazwę: Szpital Okręgowy z Polikliniką nr 5.

Na początku 1957 roku zmieniono etat szpitala, zmniejszając ilość łóżek do 480 oraz nazwę na 5 Wojskowy Szpital Rejonowy. Kolejna zmiana to rok 1962, liczba łóżek szpitalnych wzrosła do 560, utworzono Przychodnię Przeciwgruźliczą z 30 łóżkami.

W 1973 roku liczba łóżek szpitalnych wzrosła do 600. 10 lat później liczbę łóżek szpitalnych zwiększono do 620. W 1986 roku Szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego w uznaniu dorobku naukowego oraz kwalifikacji kadry lekarskiej, Zarządzeniem Nr 015/ORG., z dnia 6 kwietnia, przemianował krakowski szpital wojskowy na 5 Wojskowy Szpital Kliniczny z Polikliniką.

W latach powojennych nastąpiła rozbudowa i modernizacja szpitala. W latach 1950-1960 wybudowano kotłownię centralnego ogrzewania likwidując dotychczasowe ogrzewanie piecowe. Wybudowano stacje trafo, budynek sztabowy oraz dwa budynki magazynowe. W latach następnych prowadzono remonty wybranych oddziałów leczniczych. W latach siedemdziesiątych wybudowano budynek pawilonowy, w którym funkcjonował oddział urologiczny, a w latach osiemdziesiątych i dziewięć-dziesiątych wybudowano zakład rehabilitacji, kotłownię olejową, centralną instalację tlenową ze zbiornikiem na ciekły tlen i gazyfikatorami, zmodernizowano kuchnię szpitalną oraz oddziały internistyczne, chirurgiczne, intensywnej opieki medycznej, chorób płuc, obserwacyjno-zakaźny, blok operacyjny, izbę przyjęć oraz pracownię radiologiczną, dostosowując jednocześnie warunki techniczne do wymogów współczesnego lecznictwa.

Podczas rozbudowy i modernizacji obiektów szpitalnych szczególną uwagę zwracano na zachowanie wyglądu zabytkowego elewacji budynków.

W 1988 roku, uruchomiono Zakład Medycyny Nuklearnej, poszerzając jednocześnie możliwości diagnostyczne szpitala. W latach osiemdziesiątych wyremontowano i odnowiono Kaplicę Szpitalną, a po uroczystym poświęceniu przez Metropolitę Krakowskiego Księdza Kardynała Franciszka Macharskiego, oddano ją 26 grudnia 1989 roku do użytku pacjentów i załogi szpitala.
Od roku 1959 do początku roku 2004, z przerwami, Szpital prowadził na rzecz miasta Krakowa "ostre dyżury chirurgiczne" przyjmując do leczenia pacjentów i wykonując około 30 zabiegów operacyjnych w trakcie każdego dyżuru. Od lat 50-tych zespoły lekarzy i pielęgniarek biorą udział w tak zwanych "białych niedzielach" prowadząc badania profilaktyczne i diagnostyczne ludności głównie wiejskiej na terenie województwa małopolskiego.

Przez wszystkie lata powojenne załoga szpitala, zarówno kadra jak i pracownicy cywilni będąc zaangażowanymi w działalność leczniczą szpitala, zabezpieczenie techniczne, medyczne i materiałowe działalności podstawowej szpitala oraz obsługę administracyjną, systematycznie podnosili swoje kwalifikacje zawodowe. Zdobywanie kolejnych stopni specjalizacji medycznych, obrony prac doktorskich i habilitacyjnych, prac magisterskich, czy klasy specjalisty wojskowego, świadczy o wysokich ambicjach całej załogi szpitala zarówno kilka lat temu jak i obecnie. Doprowadziło to do świadczenia usług medycznych na poziomie standardów europejskich.

Dorobek naukowy szpitala w tych latach to kilkaset publikacji naukowych w krajowym i zagranicznym piśmiennictwie fachowym, a także udział lekarzy i pielęgniarek w zjazdach i konferencjach naukowo-szkoleniowych szczebla centralnego i okręgowego. Sam szpital był gospodarzem kilkudziesięciu takich zjazdów i konferencji.

Krakowski Szpital Wojskowy ma również swój udział w zabezpieczeniu medycznym polskich misji pokojowych w Siłach ONZ. W grudniu 1973 roku dziesięcioosobowa grupa lekarzy i 5 pielęgniarek naszego szpitala współorganizowała szpital w Ismailii, a w 1975 i 1976 roku kilkuosobowe grupy personelu medycznego były kierowane do pracy w tym szpitalu. W następnych latach, nie tylko personel lekarski czy pielęgniarski, ale także inne osoby z kadry zawodowej, pełniły służbę w pokojowych Siłach ONZ oraz w Polskich Kontyngentach Wojskowych w Europie i na Bliskim Wschodzie.

Tereny parkowe szpitala przez lata były udostępniane artystom Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Za organizację plenerów, wystawiający swoje prace artyści, część prac jako dowód uznania i podziękowania pozostawili w szpitalu. Rzeźby te, do dnia dzisiejszego zdobią tereny zielone szpitala. Ciekawostką jest, iż na terenach parkowych szpitala można spotkać rzadkie okazy ptactwa, które są przedmiotem obserwacji i badań ornitologów.

 

Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej

1 stycznia 1999 rok, to data od której liczy się początek nowego rozdziału historii krakowskiego szpitala wojskowego. Minister Obrony Narodowej zarządzeniem Nr 43/MON z dnia 7 października 1998 roku, na bazie 5 Wojskowego Szpitala Klinicznego z Polikliniką powołał 5 Wojskowy Szpital Kliniczny z Polikliniką - Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej nadając jednocześnie statut nowo powołanej instytucji. Nadzór merytoryczny nad działalnością Szpitala sprawuje w imieniu Ministra Obrony Narodowej - Pełnomocnik Ministra Obrony Narodowej Do Spraw Resortowej Opieki Zdrowotnej.

Celem nowo powołanej instytucji jest udzielanie świadczeń zdrowotnych, promocja zdrowia oraz realizacja zadań zleconych przez Ministra Obrony Narodowej, w szczególności na obszarze obwodu profilaktyczno-leczniczego. Szpital realizuje zadania dydaktyczne i badawcze, uczestniczy w przygotowaniu osób do wykonywania zawodu medycznego oraz kształcenia sposób wykonujących zawód medyczny.

Zadania z zakresu świadczeń zdrowotnych:

  • badanie, obserwacja i leczenie osób wg zasad współczesnej wiedzy medycznej,

  • zaopatrywanie osób uprawnionych w leki i inne materiały medyczne,

  • wykonywanie badań specjalistycznych zgodnie z potrzebami orzecznictwa wojskowo-lekarskiego lub instytucji do tego uprawnionych,

  • upowszechnianie oświaty zdrowotnej wśród chorych, personelu Szpitala oraz w jednostkach i instytucjach wojskowych obwodu profilaktyczno-leczniczego,

  • prowadzenie badań naukowych oraz szkolenia medycznego,

  • propagowanie idei honorowego dawstwa krwi, pobieranie, przetwarzanie oraz konserwacja i magazynowanie krwi,

  • rehabilitacja lecznicza,

  • badania diagnostyczne, w tym analityka medyczna,

  • wykonywanie czynności technicznych z zakresu protetyki, ortodoncji i stomatologii zachowawczej,

  • realizacja programów profilaktyczno-zdrowotnych; - stała współpraca z Oddziałem Małopolskim Narodowego Funduszu Zdrowia w Krakowie oraz Centralą Narodowego Funduszu Zdrowia w zakresie realizacji zadań leczniczych,

  • realizacja innych zadań zdrowotnych

Zadania z zakresu przygotowania do wykonywania zawodu medycznego, kształcenia osób wykonujących zawód medyczny :

  • prowadzenie staży podyplomowych dla lekarzy i farmaceutów,

  • prowadzenie praktyk studenckich dla studentów akademii medycznych, współpraca z tymi uczelniami,

  • prowadzenie praktyk i przyuczenia zawodowego dla słuchaczy średnich szkoleń z zakresu pomocy medycznej i ratownictwa medycznego,

  • organizowanie sympozjów naukowych, konferencji tematycznych i innych form kształcenia,

  • prowadzenie szkoleń doskonalących kadr medycznych oraz działalności naukowo-badawczej w różnych dziedzinach medycznych,

  • realizacja innych zadań dydaktycznych.

Inne zadania (w tym zadania zlecone przez MON):

  • przygotowania organizacyjne, kadrowe, szkoleniowe i materiałowo-techniczne sił i środków służby zdrowia do przejścia na struktury czasu "W",

  • przygotowanie Szpitala do realizacji zadań mobilizacyjnych na czas wojny, a także w okresach klęsk żywiołowych i katastrof w zakresie zabezpieczenia medycznego oraz kierowania zabezpieczeniem medycznym działań bojowych wojsk na terenie
    określonego obwodu profilaktyczno-leczniczego,

  • opracowanie dokumentacji mobilizacyjnej,

  • szkolenie kadry na przydziałach mobilizacyjnych w ramach zalążków,

  • szkolenie żołnierzy rezerwy,

  • utrzymanie zapasów oraz ich rotowanie,

  • realizacja inwestycji i wyposażanie w sprzęt i aparaturę,

  • utrzymanie bazy niezbędnej do realizacji zadań mobilizacyjnych,

  • zapewnienie ciągłości zaopatrzenia logistycznego (w tym medycznego) Szpitala,

  • współpraca z organami administracji rządowej, samorządowej oraz wojskowej w zakresie realizacji statutowych zadań Szpitala,

  • realizacja innych zadań związanych z utrzymaniem obiektów Szpitala oraz jego ochroną i zabezpieczeniem.

W zależności od potrzeb, Szpital pełni funkcje konsultacyjne dla innych wojskowych zakładów i placówek opieki zdrowotnej na obszarze obwodu profilaktyczno-leczniczego.

Rok 1999 jest rokiem przełomowym w historii krakowskiego szpitala wojskowego. Mimo pracy w nowych warunkach, nowych uregulowaniach prawnych i organizacyjnych nadal celem nadrzędnym jest dobro pacjenta leczonego stacjonarnie jak i ambulatoryjnie.

W nowo powołanym Samodzielnym Publicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej, kierowanie samodzielną instytucją medyczną jest całkowicie odmienne od dowodzenia instytucją finansowaną z budżetu Ministerstwa Obrony Narodowej i funkcjonującą w ściśle określonych strukturach organizacyjnych MON. Obecnie, Komendant Szpitala - Dyrektor SP ZOZ to nie tylko dowódca, to przede wszystkim manager - wysokiej klasy specjalista, szczególnie w dziedzinie organizacji służby zdrowia, ekonomista i gospodarz w pełnym znaczeniu tego słowa.

W roku 1999 przystąpiono do dalszych remontów i modernizacji obiektów szpitalnych. Zmieniono dyslokację Oddziału Ginekologicznego i Oddziału Urologicznego oraz został utworzony nowy - Oddział dla Przewlekle Chorych. W latach następnych zmieniono także lokalizację Klinicznego Oddziału Chorób Płuc i Gruźlicy.